Metin, bir yazının temelini oluşturan ve biçim, anlatım tarzı, noktalama gibi özelliklerle zenginleştirilen kelimelerin toplamıdır. Okuduğunu anlamayı etkileyen faktörler arasında yer alan metin türü özel bir öneme sahiptir. Metin türleri genel olarak iki ana kategoriye ayrılır: hikaye türü metinler ve bilgi veren metinler.
Hikaye türü metinler; öyküler, masallar, otobiyografiler, biyografiler, efsaneler, destanlar, mitolojik hikayeler, fabllar, romanlar, şiirler, şarkı sözleri, fıkralar, anılar, gezi notları, günlükler, tiyatro oyunları ve denemeler gibi çeşitli edebi türleri içerir.
Bilgi veren metinler ise; kitap bölümleri, makaleler, eleştiri yazıları, gazete haberleri, mektuplar, köşe yazıları ve röportajlar gibi belirli bir konuda bilgi sağlamak amacıyla hazırlanan yazılardır. Bilgi veren metinlerin anlaşılması, genellikle hikaye türü metinlere göre daha zor ve emek isteyen bir süreçtir. Bunun nedenleri şunlardır:
- Bilgi veren metinler genellikle daha uzundur.
- Bu tür metinlerdeki neden-sonuç ilişkileri, hikaye türü metinlerdekinden daha soyuttur.
- Bilgi veren metinler, hikaye türü metinlere kıyasla daha karmaşık yapıya sahiptir.
- Öğrenciler, okula başladıklarında genellikle bilgi veren metinlerin yapısal özelliklerinden habersizdirler.
- Bilgi veren metinlerde sıkça özel terim ve kavramlar kullanılır.
Okul öncesi dönemde, ebeveynler çocuklarına genellikle masal gibi hikaye türü metinler okurlar. Bu sayede çocuklar, okul hayatına başlarken hikaye türü metinlerin yapısını öğrenmiş olurlar. Ancak, bilgi veren metinlerle tanışıklıkları genellikle okul öncesinde gerçekleşmez. Bu durum, okula başladıklarında bilgi veren metinlerin yapısını anlamalarını ve dolayısıyla okuduklarını kavramalarını zorlaştırır. Bu nedenle, metin türünün farkında olmak, öğrencilerin okuduklarını anlamalarını kolaylaştıracak önemli bir adımdır.
Okuduğunu anlamayı etkileyen faktörler arasında yer alan metin türü de bu noktada önemli olmaktadır. Öğrencilerin bilgi veren metinlerin yapılarının farkında olmamaları okuduklarını anlamalarını zorlaştırmaktadır.
Eğitim İçin Öneriler
Okuduğunu anlama ile ilgili olan eğitim içeriklerimize ulaşmak için tıklayınız.
