Akıcı okuma; sesli okumadaki ses tonunun, vurgulamanın, doğru bir şekilde telaffuz edilmesinin (kelimeleri tanıma), yeterli hızda ve prozodinin işlevsel olması anlamına gelmektedir.
Okuyucu olan birey ilk defa karşılaştığı bir kelimeyi hem seslendirmek hem de anlamlandırmak hususunda bazı zorluklar çekebilmektedir. Burada önemli olan ise okuyucunun sahip olduğu kelime dağarcığı olarak karşımıza çıkmaktadır.
Araştırmaların ışığında bu becerinin, okuduğunu anlama ile bağlantılı olduğu görülmektedir. Okuduğunu anlayabilen bireylerin, akademik başarıyı yakaladıkları gözlemlenmektedir. Bu noktada özellikle de temel eğitimin ilkokul çağında çocukların akıcı okumaları oldukça önemlidir.
Kelime Tanıma (Doğru Okuma)
Akıcı bir şekilde okumak için ilk ve en temel koşullardan birisi kelime tanımadır. Okuyucuların akıcı okumaya başlamadan önce kelimeleri tanımaları gerekmektedir. Bunun yanı sıra doğru bir şekilde telaffuz etmeleri son derece önemlidir. Kelime dağarcığı geniş olan kişilerde görülen kelimenin zihinde doğru bir şemaya yerleştirilmesi mümkün olacaktır. Bunun sonucunda da doğru bir seslendirme yapılacaktır. Okuyucu kişi kelimelere gelen ekleri doğru bir şekilde ayırt edebilmesi ve ona göre seslendirmelidir. Kelimelerde yapılan eklerin yanlış bir şekilde eklenmesi, çıkarılması ya da yuvarlanması anlam kaymasına sebebiyet vermektedir.
Okuma Hızı
Kelimelerin doğru bir şekilde telaffuz edilmesi akıcı konuşma için yeterli değildir. Bunun yanı sıra öğrencinin kelimeleri otomatik olarak okuması da gerekmektedir. Otomatiklik, metindeki kelimelerin tanınması, duraklamadan, hızlı ve anlaşılır bir şekilde okunması ve okunan metnin zihinde anlamlandırılmasıdır. Okuma hızı, etkili okuma becerisinin bir sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır. Genellikle okuma becerisini ölçmek için kullanılmaktadır. Metinleri duraklayarak, kesik ve yavaş bir şekilde okumakta olan bireyler kelime ve cümle arasındaki ilişkiyi kurma konusunda zorluk yaşamaktadırlar.
Prozodi
Öğrenciler kelimeleri tanıyarak doğru bir şekilde okusalar bile ifadesiz bir şekilde okumaları okunan metnin anlamsızlaşmasına ve akıcılığının bozulmasına neden olmaktadır. Prozodik okuma, kelime tanıma ve hızlı okuma becerilerinin kazanılmasının ardından oluşmaktadır. Bu sebeple okumanın diğer bileşenleri kelime tanıma ve otomatiklik, prozodi için önemli olan şartlar olarak görülmektedir.
Eğitim İçin Öneriler
Akıcı okuma konusunda öğrencilerin kendilerini geliştirebilmeleri için bazı eğitim önerilerini sizler için sıraladık;
Bu eğitim fırsatlarını değerlendirmek için web sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
Yorumlar (2)